JEZIORA SKARBEM POLSKI
Jeziora należą do najatrakcyjniejszych i jednych z cenniejszych elementów Środowiska przyrodniczego Polski. Spełniają one ważną rolę w ekosystemie wodnym, mają duże znaczenie dla rekreacji i rybołówstwa. Niestety jeziora są podatne na zniszczenia nie tylko ze względu na ich naturalne starzenie, ale także na skutek wzrostu chemizacji rolnictwa i rozwoju urbanizacji.
PRZYCZYNY POSTĘPUJĄCEJ DEGRADACJI JEZIOR
Głównym problemem degradacji jezior jest ich postępujący proces eutrofizacji, wynikający przede wszystkim z nadmiernego obciążenia jeziora substancjami organicznymi i biogennymi wprowadzanymi ze zlewni. Samo ograniczenie źródeł zewnętrznych niosących ze sobą znaczne ładunki zanieczyszczeń, nie daje do końca możliwości rozwiązania problemu pogłębiającej się degradacji. W jeziorach silnie zdegradowanych, w których nastąpiło uruchomienie wewnętrznych żródeł zasilania w związki biogenne, poprawa jest z reguły bardzo powolna i mało widoczna.
REKULTYWACJA JEZIOR
Jednym ze sposobów polepszenia stanu zdegradowanych jezior jest ich rekultywacja. Celem rekultywacji jezior jest przywrócenie ich poprzednich funkcji, a także cech fizycznych, chemicznych i biologicznych jak najbardziej zbliżonych do naturalnych. Dobór odpowiedniej metody, uwarunkowany jest odmiennością poszczególnych jezior, różnic w sposobach i zakresach zanieczyszczenia, a także ich położenia w zlewni.
METODA INAKTYWACJI FOSFORU
Wiadomo, że większość stosowanych metod rekultywacji zbiorników wodnych jest na ogół bardzo kosztowna i nie zapewnia uzyskania wyników zgodnych z oczekiwaniami. Ważne jest, poszukiwanie możliwie tanich i prostych w realizacji sposobów odnowy jezior. Do takich metod można zaliczyć inaktywację związków biogennych. Metoda ta, stosowana w Skandynawii została dostosowana do polskich warunków i sprawdzona w kilku miejscach. Metoda inaktywacji fosforu jest zalecana dla jezior, w których mimo odcięcia zewnętrznych eródeł związków biogennych, wysoka żyzność podtrzymywana jest przez uwalnianie tych związków z osadów dennych. Znajduje ona zastosowanie przede wszystkim na jeziorach płytkich, polimiktycznych, a także dimiktycznych.
Metoda ta polega na usuwaniu nadmiaru fosforu z toni wodnej i zblokowaniu go w osadach dennych. Powoduje też zwiększenie zdolności sorbcyjnych osadów dennych jezior zdegradowanych. Jeziora silnie zeutrofizowane charakteryzują się wysokimi zawartościami związków biogennych – pożywkowych, co powoduje „zakwity” jezior, zwłaszcza glonów. Jezioro w takim stopniu degradacji przestaje spełniać swoją rolę rekreacyjną i gospodarczą. Chemiczne strącanie fosforu za pomocą koagulantów glinowych (PAX) i żelazowych (PIX), powoduje zmniejszenie ilości związków biogennych – pożywkowych, a tym samym ogranicza intensywność rozwoju glonów, czego efektem jest poprawa jakości wody oraz zwiększenie jej przejrzystości. Metoda ta jest bardzo efektywna i w stosunkowo krótkim czasie umożliwia osiągnięcie pożądanych efektów. Jest to metoda bezpieczna dla życia biologicznego jeziora i zapewnia trwałość przez wiele lat.
EFEKTY
Dowodem wysokiej efektywności wykorzystywanej przez nas metody jest odnowienie jeziora Długiego w Olsztynie. Było ono przez szereg lat badane pod kątem zastosowania różnych metod rekultywacji. Jednak dopiero zastosowanie metody inaktywacji związków biogennych przyniosło oczekiwany sukces. Obecnie jezioro Długie z wody poza klasowej jest jeziorem z II klasą czystości wody. Uzyskano także znaczne zmniejszenie ilości fosforu w wodach jeziora, wzrost przejrzystości wody z 0,67m przed rekultywacją do 3,02 m po zakończeniu rekultywacji /pomiar za pomocą krążka Secchiego/ oraz nastąpiło zahamowanie zasilania wewnętrznego. Zmniejszyła się też ilość osadów dennych ze względu na proces minimalizacji niektórych składników osadu.
Osoba do kontaktu: Joanna Jóżwiak | tel: +48 784 44 65 15 | jjozwiak@kemipol.com.pl